صفر تا صد عمل لازک PRK
جراحی لازک PRK نوعی جراحی لیزری چشم است که با هدف اصلاح انواع عیوب انکساری چشم مانند نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم انجام میشود. در این عمل، پزشک متخصص از لیزر اگزایمر برای اصلاح سطح قرنیه چشم استفاده میکند تا نور به طور صحیح و دقیقی بر روی شبکیه چشم متمرکز شود.
برای انجام عمل لازک چه مراحلی باید طی شود؟
- مرحله اول:
بی حس کردن چشم ها: در اولین مرحله پزشک متخصص از قطره های بیحس کننده به منظور بی حس کردن چشم ها استفاده میکند.
- مرحله دوم:
برداشتن اپیتلیوم (لایه سطحی قرنیه): در این مرحله، لایه‌ی نازکی از سلول‌های سطحی قرنیه (اپیتلیوم) بوسیله یک ابزار مخصوص برداشته میشود.
- مرحله سوم:
تابیدن لیزر اگزایمر: در مرحله سوم، اصلاح سطح قرنیه بوسیله لیزر اگزایمر، انجام میشود.
- مرحله چهارم:
قرارگیری لنز پانسمان: در آخرین مرحله، لنز پانسمانی بر روی سطح قرنیه قرار داده میشود تا از قرنیه و چشم ها محافظت کرده و باعث ترمیم سطح قرنیه شود.
شرایط انجام عمل لازک چیست؟
مهم ترین شرایط انجام عمل لازک شامل موارد زیر است:
– سن بین 18 تا 55 سال
– عدم ابتلا به بیماری های چشم مانند آب مروارید، آب سیاه، قوزقرنیه و …
– عدم بارداری و شیردهی
– عدم ابتلا به دیابت، روماتیسم و …
– ضخامت قرنیه کافی و مناسب
– ثابت بودن شماره چشم در شش ماه گذشته
– عدم ابتلا به خشکی چشم شدید
مهم ترین مزیت های عمل لازک:
– نیازی به بانداژ، بخیه یا پانسمان خاصی پس از عمل نیست.
– این عمل چون بوسیله قطره های بیحسی انجام میشود، با درد بسیار کمی همراه است.
– عمل لازک تمامی عیوب انکساری چشم را اصلاح میکند.
-97 درصد افراد پس از عمل بینایی مطلوب خود را خواهند داشت.
– عمل لازک نیازی به مصرف داروهای بلند مدت پس از عمل ندارد.
– پس از عمل دیگر نیازی به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی ندارید.
مهم‌ترین ویژگی های عمل لازک کدام است؟
مناسب برای قرنیه‌های نازک
یکی از مزیت‌های کلیدی عمل لازک این است که برخلاف لیزیک، نیازی به برش عمیق در بافت قرنیه ندارد. بنابراین برای افرادی که قرنیه نازک دارند و کاندید مناسبی برای عمل لیزیک نیستند، لازک گزینه‌ای ایمن و مؤثر محسوب میشود.
کاهش خطر عوارض فلپ
در عمل لیزیک، لایه‌ای از قرنیه (فلپ) ایجاد میشود که ممکن است در موارد نادری دچار جابه‌جایی یا عفونت شود. در لازک، چون فلپ عمیقی وجود ندارد، این خطرات به شدت کاهش پیدا میکند و احتمال عوارض فلپ به صفر نزدیک میشود.
ایمنی بیشتر برای ورزشکاران
ورزشکارانی که در رشته‌های تماسی یا پرریسک فعالیت دارند (مانند کاراته، فوتبال، بوکس یا جودو) معمولاً در معرض آسیب به چشم هستند. عمل لازک به دلیل نداشتن فلپ، انتخابی امن‌تر برای این افراد است و ریسک جابه‌جایی فلپ را از بین می‌برد.
حفظ ساختار قرنیه
از آنجا که در لازک بافت قرنیه به میزان کمتری برداشته میشود، ساختار کلی قرنیه بیشتر حفظ میشود. این ویژگی می‌تواند در درازمدت برای سلامت چشم و جلوگیری از نازک شدن قرنیه (اکتازی) بسیار مؤثر باشد.
بهبود دائمی و ماندگار
نتایج حاصل از عمل لازک معمولاً پایدار و بلندمدت هستند. بسیاری از بیماران پس از انجام این جراحی تا سال‌ها یا حتی تا آخر عمر نیازی به استفاده از عینک یا لنز نخواهند داشت.
چرا عمل لازک انجام بدهیم؟
رهایی از عینک و لنز
برای بسیاری از افراد، استفاده مداوم از عینک یا لنز تماسی در زندگی روزمره مشکلاتی ایجاد میکند. عمل لازک راهکاری مؤثر برای بهبود بینایی بدون نیاز به وسایل کمکی است.
افزایش اعتماد به نفس
بعد از اصلاح بینایی، افراد احساس بهتری نسبت به ظاهر خود پیدا می‌کنند، به‌خصوص اگر پیش از آن از عینک‌های ضخیم یا لنزهای آزاردهنده استفاده می‌کردند. این تغییر می‌تواند تأثیر مثبتی در روابط اجتماعی و شغلی داشته باشد.
سهولت در فعالیت‌های روزمره و ورزش
با بینایی بهتر، انجام فعالیت‌هایی مانند رانندگی، مطالعه، کار با کامپیوتر و حتی ورزش بسیار راحت‌تر خواهد شد. ورزشکاران و افراد فعال، بعد از لازک، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.
انجام عمل لازک برای چه افرادی ممنوع است؟
افراد با قرنیه بسیار نازک یا غیرطبیعی
چرا ممنوع است؟
در عمل لازک، برای اصلاح دید، بخشی از بافت قرنیه با لیزر برداشته میشود. اگر ضخامت قرنیه بسیار کم باشد، انجام لازک می‌تواند باعث ضعیف شدن ساختار قرنیه و حتی منجر به عوارضی مانند اکتازی قرنیه (برآمدگی غیرطبیعی قرنیه) شود.
راه‌حل جایگزین
در موارد خفیف می‌توان به روش‌های جایگزین مانند لنزهای داخل چشمی (ICL) یا عینک‌های تخصصی فکر کرد. گاهی نیز تکنولوژی‌های جدیدتر مانند SMILE یا PRK با پروتکل خاص قابل انجام هستند.
افراد با بیماری‌های قرنیه (مانند کراتوکونوس)
چرا ممنوع است؟
کراتوکونوس یا قوز قرنیه یک بیماری پیشرونده است که ساختار قرنیه را نازک و مخروطی میکند. در این شرایط، انجام عمل لازک می‌تواند وضعیت بیمار را وخیم‌تر کرده و به نابینایی جزئی یا کامل منجر شود.
راه‌حل جایگزین
در این بیماران، روش‌هایی مانند کراس لینک برای تقویت قرنیه و استفاده از لنزهای سخت (RGP) توصیه میشود.
افراد با خشکی شدید چشم
چرا ممنوع است؟
عمل لازک ممکن است خشکی چشم را تشدید کند. اگر فردی پیش از جراحی دچار خشکی چشم مزمن باشد، پس از عمل ممکن است دچار سوزش، تاری دید، احساس جسم خارجی و اختلال در روند بهبودی شود.
راه‌حل جایگزین
درمان اولیه خشکی چشم با قطره، ژل یا پلاگ اشکی و سپس بررسی مجدد برای عمل. در موارد شدید، بهتر است عمل انجام نشود و از وسایل کمکی بینایی استفاده شود.
افراد زیر ۱۸ سال یا با شماره چشم ناپایدار
چرا ممنوع است؟
تا سن ۱۸ سالگی، چشم هنوز در حال رشد و تغییر است. همچنین اگر شماره چشم فرد در یک یا دو سال اخیر تغییر کرده باشد انجام لازک می‌تواند موقتی و ناکارآمد باشد.
راه‌حل جایگزین
صبر کردن تا ثبات کامل بینایی و رسیدن به سن مناسب. در این مدت، استفاده از عینک یا لنز توصیه میشود.
زنان باردار یا شیرده
چرا ممنوع است؟
در دوران بارداری و شیردهی، به دلیل تغییرات هورمونی، ممکن است ضخامت و انحنای قرنیه به‌صورت موقتی تغییر کند. این تغییرات می‌تواند باعث نتایج ناپایدار یا نادرست پس از عمل شود. همچنین داروهای مصرفی بعد از عمل ممکن است برای جنین یا نوزاد مضر باشد.
راه‌حل جایگزین
بهتر است عمل به بعد از پایان بارداری و شیردهی موکول شود. در این دوره استفاده از عینک یا لنز بی‌خطرترین گزینه است.
افراد با بیماری‌های خودایمنی
چرا ممنوع است؟
بیماری‌هایی مانند لوپوس، روماتیسم مفصلی، سندرم شوگرن، ام‌اس (MS) یا سایر بیماری‌های خودایمنی، ممکن است باعث اختلال در روند ترمیم قرنیه، خشکی شدید چشم و افزایش ریسک عفونت شوند.
راه‌حل جایگزین
اگر بیماری در مرحله‌ی خاموش یا کنترل‌شده باشد، پزشک متخصص ممکن است با احتیاط عمل را انجام دهد. در غیر این صورت، از روش‌های غیرجراحی باید استفاده کرد.
بیماران دیابتی کنترل‌نشده
چرا ممنوع است؟
در افراد دیابتی با قند خون بالا و کنترل نشده، روند ترمیم زخم‌ها کندتر است و احتمال عفونت چشم یا بدتر شدن رتینوپاتی دیابتی وجود دارد.
راه‌حل جایگزین
در صورت کنترل دقیق قند خون و تأیید چشم‌پزشک، امکان انجام عمل با ریسک کم‌تر وجود دارد. در غیر این صورت، استفاده از لنز یا عینک پیشنهاد میشود.
افراد مبتلا به بیماری‌های چشمی دیگر (آب‌سیاه، آب‌مروارید، رتینوپاتی و…)
چرا ممنوع است؟
وجود بیماری‌های زمینه‌ای چشم مانند آب‌سیاه (گلوکوم)، آب‌مروارید، بیماری شبکیه یا دژنراسیون ماکولا، می‌تواند با جراحی لازک تداخل داشته باشد یا نتایج بینایی را تحت تأثیر قرار دهد.
راه‌حل جایگزین
در این موارد، ابتدا باید بیماری‌های زمینه‌ای درمان یا کنترل شوند. برخی از این افراد اصلاً نباید عمل لازک انجام دهند.
مهم ترین اقدامات قبل عمل لازک شامل چه مواردی است؟
– شب قبل عمل حتما استحمام کنید و استراحت کافی داشته باشید.
– پلک ها و چشمان خود را شب قبل عمل بوسیله شامپو بچه شست و شو دهید.
– اگر از مژه های مصنوعی استفاده میکنید، حتما آن را حذف کنید.
– عمل لازک نیازی به ناشتا بودن ندارد، لذا حتما در روز عمل صبحانه ای سبک میل نمایید.
– دستگاه لیزری به انواع ادکلن، عطر و مواد معطر حساس است، بنابراین در روز عمل از هیچگونه مواد معطری استفاده نکنید.
– اگر از لنزهای تماسی نرم استفاده میکنید، یک هفته قبل عمل و اگر از لنزهای تماسی سخت استفاده میکنید 3 تا 4 هفته قبل از عمل آن را کنار بگذارید.
– باتوجه به اینکه بعد عمل امکان رانندگی برای شما میسر نیست، حتما یک همراه داشته باشید که شما را تا منزل همراهی کند.
مهم ترین اقدامات بعد عمل لازک چیست؟
– تا زمان برداشتن لنز پانسمان ( 7 روز پس از عمل) شست و شو و رسیدن آب به چشم ها ممنوع است.
– به منظور بهبود سریعتر، قطره ها و داروهای تجویز شده توسط پزشک را در ساعت مشخص شده مصرف نمایید.
– آرایش کردن چشم ها و لبه ی پلک ها اغلب تا 2 هفته پس از عمل ممنوع است.
– تا 3 ماه پس از عمل، استفاده از لنزهای آرایشی ممنوع است و پس از این مدت برای استفاده با پزشک خود مشورت نمایید.
– استعمال دخانیات تا دو هفته پس از عمل ممنوع است، لذا در این مدت از حضور در محیط های آلوده، پر دود و گرد و غبار خودداری نمایید.
– یک ماه پس از عمل لازک، استخر رفتن ممنوع است. تا سه ماه پس از عمل از عینک شنا استفاده کنید.
– از انجام هرگونه فعالیت سنگین روزمره یا ورزشی تا یک ماه پس از عمل جدا اجتناب کنید.
– با توجه به حساسیت چشم ها در روزهای اول عمل حتما از عینک آفتابی استفاده کنید و تا 3 الی 4 ماه پس از عمل در محیط های بیرون و آفتابی استفاده از عینک آفتابی واجب است.
– تاری موقتی دید پس از عمل طبیعی است و بستگی به شماره چشم شما قبل عمل دارد و ممکن است 3 الی 6 ماه پس از عمل نیز ادامه داشته باشد.
– طی هفته اول پس از انجام عمل لازک، هنگام خوابیدن از محافظ چشمی یا عینک آفتابی استفاده کنید.
– تا یک ماه پس از عمل، از مالش چشم ها خودداری کنید.
بهترین روش های کاهش درد بعد از انجام عمل لازک کدام است؟
مصرف دقیق داروها و قطره‌های چشمی طبق نسخه پزشک
اولین و مؤثرترین راه برای کنترل درد بعد از عمل لازک، استفاده منظم از داروهای تجویز شده توسط چشم‌پزشک است. معمولاً پزشک چند نوع قطره برای بیمار تجویز میکند: قطره آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت، قطره استروئیدی یا ضدالتهاب برای کاهش التهاب و قطره اشک مصنوعی برای حفظ رطوبت سطح چشم. این داروها باید دقیقاً طبق برنامه‌ی مشخص استفاده شوند، زیرا مصرف نادرست یا حذف یکی از آن‌ها ممکن است باعث تأخیر در ترمیم قرنیه و افزایش ناراحتی شود.
اشک مصنوعی نقش بسیار مهمی در کاهش درد دارد، چون خشکی سطح چشم یکی از دلایل اصلی احساس سوزش و ناراحتی در روزهای نخست پس از عمل است. بهتر است نوع بدون مواد نگهدارنده‌ی آن تهیه شود تا تحریک کمتری ایجاد کند. در برخی موارد، پزشک قرص‌های ضد درد خوراکی یا مسکن‌های خفیف نیز تجویز میکند که مصرف آن‌ها در ساعات اولیه پس از عمل، به کنترل درد کمک میکند.
استفاده از لنز پانسمانی برای محافظت از قرنیه
در پایان عمل لازک، معمولاً پزشک یک لنز تماسی نرم و شفاف روی سطح چشم قرار می‌دهد که مانند پانسمان از قرنیه محافظت میکند. این لنز پانسمانی مانع تماس مستقیم پلک با سطح چشم شده و از تحریک اعصاب حساس قرنیه جلوگیری میکند. به همین دلیل، وجود این لنز نقش بسیار مؤثری در کاهش درد و احساس جسم خارجی دارد. این لنز معمولاً حدود سه تا پنج روز پس از عمل روی چشم باقی می‌ماند و در مطب پزشک برداشته میشود. تا زمانی که لنز روی چشم است، نباید به آن دست زد یا سعی کرد آن را خارج کرد؛ زیرا این کار می‌تواند باعث آسیب به بافت در حال ترمیم شود.
استراحت کافی و پرهیز از کارهای چشمی سنگین
یکی از اشتباهات رایج بعد از عمل لازک، استفاده زودهنگام از گوشی، لپ‌تاپ یا تلویزیون است. در حالی که در روزهای نخست، چشم‌ها نیاز به استراحت کامل دارند. تمرکز زیاد روی صفحه‌نمایش باعث خشکی و تحریک بیشتر سطح چشم میشود و می‌تواند درد را افزایش دهد. بهتر است در دو تا سه روز اول، زمان استراحت در اتاقی نیمه‌تاریک و آرام سپری شود. خواب کافی نیز به تسریع روند ترمیم و کاهش احساس سوزش کمک زیادی میکند.
همچنین باید از رانندگی، مطالعه طولانی، و قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب در روزهای ابتدایی خودداری کرد. نور شدید می‌تواند باعث انقباض مردمک و تحریک اعصاب قرنیه شود که درد را تشدید میکند. استفاده از عینک آفتابی با فیلتر UV در خارج از منزل به کاهش حساسیت نوری و راحتی چشم‌ها کمک میکند.
پرهیز از لمس و مالش چشم‌ها
در دوران نقاهت بعد از لازک، هرگونه تماس دست با چشم خطرناک است. مالش چشم می‌تواند باعث جابه‌جایی لایه اپیتلیوم در حال ترمیم یا لنز پانسمانی شود. حتی لمس آرام نیز ممکن است موجب ورود آلودگی و بروز عفونت گردد. بهتر است همیشه قبل از مصرف قطره یا لمس اطراف چشم، دست‌ها کاملاً شسته شوند و از دستمال یا پنبه تمیز برای پاک کردن اشک استفاده شود. اگر احساس خارش یا وجود جسم خارجی در چشم دارید، از قطره اشک مصنوعی استفاده کنید و از تماس مستقیم خودداری نمایید.
حفظ رطوبت محیط و نوشیدن مایعات کافی
هوای خشک می‌تواند باعث تبخیر سریعتر اشک طبیعی چشم و تشدید خشکی شود. استفاده از دستگاه بخور در اتاق خواب یا محیط کار، به حفظ رطوبت هوا کمک کرده و احساس راحتی چشم‌ها را افزایش می‌دهد. نوشیدن آب و مایعات کافی نیز به بهبود گردش خون و ترمیم بافت‌ها کمک میکند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه سرشار از ویتامین C و A نیز در تقویت سیستم ایمنی و ترمیم قرنیه نقش دارد.
اجتناب از استفاده از لوازم آرایش و عطر در اطراف چشم
تا چند هفته پس از عمل لازک باید از استفاده از لوازم آرایشی چشمی مانند ریمل، سایه یا خط چشم خودداری کرد، زیرا ذرات این مواد می‌توانند وارد چشم شوند و باعث تحریک یا عفونت گردند. همچنین استفاده از اسپری، عطر یا کرم‌های معطر در اطراف چشم ممکن است موجب سوزش و ناراحتی شود. بهتر است تا زمان تأیید پزشک، از هرگونه ماده شیمیایی یا آرایشی در اطراف چشم پرهیز شود.
پیگیری منظم و مراجعه به پزشک در زمان تعیین‌شده
معاینه‌های پس از عمل لازک اهمیت زیادی دارند، زیرا پزشک در این جلسات وضعیت ترمیم قرنیه را بررسی کرده و در صورت نیاز داروها را تنظیم میکند. گاهی ممکن است برخی بیماران درد بیش از حد یا تاری دید غیرعادی را تجربه کنند. در چنین شرایطی باید فوراً به پزشک مراجعه شود تا احتمال عفونت یا جابه‌جایی لنز بررسی گردد. بی‌توجهی به علائم غیرطبیعی می‌تواند روند بهبودی را مختل کند.
کدام علائم را بعد از انجام عمل باید جدی گرفت؟
درد شدید یا غیرطبیعی در چشم
بعد از لازک، مقداری درد و ناراحتی طبیعی است، اما درد شدید یا ناگهانی که با داروهای تجویز شده کنترل نمی‌شود، می‌تواند نشانه‌ی عفونت یا آسیب قرنیه باشد. اگر درد چشم با تورم پلک، قرمزی بیش از حد یا احساس جسم خارجی همراه باشد، این موضوع باید بلافاصله با چشم‌پزشک مطرح شود.
کاهش ناگهانی یا شدید دید
تاری دید خفیف در روزهای ابتدایی طبیعی است، اما افت شدید بینایی، تار شدن ناگهانی یا دیدن هاله و لکه‌های نورانی می‌تواند نشانه‌ی جابه‌جایی لایه اپیتلیوم یا عفونت باشد. هرگونه تغییر غیرعادی در بینایی نباید نادیده گرفته شود و نیازمند بررسی فوری است.
قرمزی، تورم یا ترشح غیرطبیعی
چشم بعد از عمل کمی قرمز و حساس میشود، اما قرمزی شدید، تورم پلک‌ها، ترشح چرکی یا بدبو از علائم هشداردهنده عفونت هستند. این علائم معمولاً با درد شدید و سوزش همراه‌اند و باید فوراً تحت درمان پزشکی قرار گیرند.
حساسیت شدید به نور
حساسیت خفیف به نور در روزهای ابتدایی طبیعی است، اما حساسیت شدید یا دردناک به نور که باعث عدم توانایی باز کردن چشم میشود، ممکن است نشانه التهاب جدی یا عفونت باشد. در چنین شرایطی باید از نور مستقیم و صفحه‌نمایش‌ها دوری کرده و فوراً به پزشک مراجعه کرد.
احساس جسم خارجی یا خارش شدید
پس از لازک، احساس جسم خارجی یا خارش خفیف طبیعی است، اما اگر احساس وجود جسم خارجی شدید، مداوم یا همراه با درد باشد، ممکن است لایه اپیتلیوم جابجا شده باشد یا لنز پانسمانی آسیب دیده باشد. این موضوع باید سریعاً بررسی شود.
خونریزی یا کبودی غیرعادی
بروز کمی کبودی یا خونریزی سطحی اطراف چشم در موارد نادر طبیعی است، اما خونریزی شدید داخل چشم یا اطراف آن، نیاز به مراجعه فوری دارد و نباید نادیده گرفته شود.
