اکتروپیون چیست؟
اکترپیون (برگشت پلک به خارج) بیماری است که در آن پلک به سمت بیرون برمیگردد. این امر موجب تحریک و سوزش سطح درونی پلک میگردد. اکتروپیون در بین بزرگسالان مسن شایعتر میباشد و در کل پلک پایین را تحت تاثیر قرار میدهد. در اکتروپیون حاد، تمام پلک و در حالت خفیف، تنها یک قسمت از پلک از چشم خارج شده و به سمت بیرون برمیگردد. استفاده از اشکهای مصنوعی و پمادهای مخصوص میتواند علائم ناشی از اکتروپیون را برطرف کند. اما معمولا این بیماری با جراحی بهطور کامل درمان میشود.
علائم اکتروپیون:
درحالت عادی وقتی پلک میزنید، پلکهای شما اشک را بهطور یکسان در سراسر چشم توزیع کرده و سطح چشم را مرطوب نگه میدارد. این اشکها وارد منافذ کوچک در قسمت داخلی پلکها میگردد. اگر به بیماری اکتروپیون مبتلا باشید، پلک پایین شما از چشم جدا شده و به بیرون برمیگردد در نتیجه اشک چشم بهدرستی وارد منافذ پلک نمیشوند وعلائم و نشانههای زیر بوجود میآید:
- آبریزش چشم: بدون تخلیه مناسب، اشک جمع شده و روی پلکها متمرکز میشود.
- خشکی چشم:اکتروپیون موجب میشود بیمار احساس خشکی، تحریک و سنگریزه در چشم کند.
- تحریک: اشکهای متراکم و یا خشکی چشم میتواند چشم را تحریک کرده و موجب سوزش و قرمزی در پلک و سفیدی چشم شوند.
- حساسیت به نور: اشکهای متراکم و یا چشم خشک سطوح قرنیه را تحریک کرده و موجب حساسیت چشم به نور میگردد.
علل ایجاد اکتروپیون:
- تضعیف عضله پلک:با افزایش سن عضلههای زیر چشم ضعیف شده و تاندونها کشیده میشوند. این عضلهها و تاندونها پلک را روی چشم نگه میدارند بنابراین با ضعیف شدن این عضلهها پلک دچار افتادگی میگردد.
- فلج صورت:بیماریهای خاص مانند فلج بل و انواع خاص تومور میتوانند عصب و عضلات صورت را فلج کنند. فلج صورت عضلات پلک را تحت تاثیر قرار داده و موجب بیماری اکتروپیون میگردد.
- زخم و جراحی: پوستی که به دلیل سوختگی یا تروما آسیب میبیند میتواند روی پلکها تاثیر بگذارد. در جراحی پلک (بلفاروپلاستی) اگر مقدار قابل توجهی از پوست در طی جراحی از پلک جدا شود، میتواند موجب بیماری اکتروپیون شود.
- بیماری پلک:رشد سرطانی و یا بدخیم روی پلک میتواند موجب برگشت پلک به سمت خارج چشم شود.
- اختلالات ژنتیکی: وقتی اکتروپیون با اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون، همراه باشد ممکن است بهصورت مادرزادی بوجود بیاید، البته باید خاطرنشان کرد که این حالت بهندرت پیش می آید.
عواملی که خطر ابتلا به اکتروپیون را افزایش میدهند:
- سن: شایعترین علت اکتروپیون افزایش سن و ضعیف شدن بافت عضلانی پلک است.
- سابقه جراحی در چشم: افرادی که جراحی پلک داشتند بیشتر در معرض ابتلا به اکتروپیون هستند.
- سابقه سرطان، سوختگی و آسیب: سرطان پوست، تروما و یا سوختگی در ناحیه صورت خطر ابتلا به اکتروپیون را افزایش میدهد.
اکتروپیون پلک در صورتی که به موقع درمان نشود چه عوارضی دارد؟
– این بیماری به مرور زمان، باعث افزایش تحریکات چشمی میشود.
– با توجه به اینکه در این بیماری، چشم توانایی نگهداری اشک را ندارد، فرد دچار خشکی شدید چشم میشود.
– در صورت عدم شروع درمان به موقع، احتمال عفونت چشم بیمار بسیار زیاد است.
– با افزایش خشکی سطح چشم، اصطکاک آن نیز افزایش پیدا کرده و قرنیه دچار زخم و خراش میشود.
– عدم درمان به موقع این بیماری باعث بروز اختلالات بینایی و حتی نابینایی فرد میشود.
انواع روش های درمان بیماری اکتروپیون کدام است؟
به طور کلی در بیماری اکتروپیون شدت و علل آن، تعیین کننده روش درمان است. در شرایطی که علائم بیماری اکتروپیون خفیف باشد پزشک متخصص با تجویز چند قطره چشمی و نرم کننده های چشمی برای کاهش علائم بیماری و درمان آن اقدام می کند.
در صورتی که علائم بیماری شدید باشد، پزشک متخصص از روش جراحی های ترمیمی برای درمان این بیماری استفاده می کند. در شرایطی که علت اصلی بیماری اکتروپیون ضعیف شدن عضلات اطراف چشم باشد، پزشک متخصص بخش کوچکی از عضله پلک را برش می دهد تا عضلات پلک در جای خود ثابت شوند. اما اگر علت بروز این بیماری به دلیل اسکار و انجام جراحی هایی جون بلفاروپلاستی باشد، پزشک متخصص از جراحی پیوند برای درمان استفاده می کند.
جراحی اکتروپیون چگونه انجام میشود؟
جراحی اکتروپیون معمولا تحت بیحسی موضعی صورت میگیرد. پس از ضدعفونی کردن کامل پلک و اطراف چشم، پزشک برشی در قسمت خارجی چشم ایجاد میکند. پس از ایجاد برش، بخش کوچک و قسمت های اضافی پلک پایین برداشته شده و عضله ها و تاندون های شل شده تا حد مورد نیاز کشیده و سفت می شوند. پس از انجام عمل بخیه های ریزی در قسمت خارجی چشم زده میشود و معمولا بعد از ۷ تا ۱۴ روز، این بخیه ها برداشته میشوند.
برای درمان نوعی از اکتروپیون که به دلیل محل زخم بجا مانده از سوختگی یا سایر اعمال جراحی ایجاد شده، معمولا از گرافت پوستی استفاده میشود. این گرافت از پلک بالا یا از پشت گوش خود بیمار تهیه میشود. معمولا محل برداشتن گرافت و محل جراحی بعد از ۲ هفته به خوبی ترمیم میشوند.
مهم ترین مراقبت ها بعد از جراحی اکتروپیون کدام است؟
– تا یک روز بعد از جراحی پزشک از پوشش مخصوصی روی چشم ها استفاده میکند، که تا 24 ساعت باید این پانسمان بر روی چشم قرار داشته باشد.
– داروها و قطره های تجویز شده توسط پزشک را به طور دقیق و در زمان مشخص شده مصرف کنید.
– تا زمان کشیدن بخیه ها، از کشیدن و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
– از هرگونه فشار آوردن به چشم و مالش چشم ها خودداری کنید.
– پس از انجام عمل، استحمام کردن با نظر پزشک قابل انجام است.
– برای کاهش تورم، کبودی و التهاب میتوانید از کمپرس سرد استفاده کنید.