هر آنچه که درباره چربی پلک (گزانتلاسما) و درمان گزانتلاسما باید بدانید!
به طور کلی چربی پلک نوعی ضایعه پوستی است که در زنان بیشتر از مردان مشاهده می شود. میزان بروز این مشکل در افراد سنین بالاتر بیشتر است و نیاز به درمان و در برخی موارد نیاز به جراحی دارد. این عارضه بر اثر رسوب چربی در هر ناحیه ای از پلک ممکن است ایجاد شود.
گزانتلاسما (چربی پلک) چیست؟
گزانتلاسماها (چربی های پشت پلک) به شکل ضایعاتی نرم و نیمه جامد مشاهده می شوند. پزشکان آن ها را به عنوان ضایعات پوستی خوش خیم در پلک ها می شناسند و به طور کلی ضرری برای افراد ندارند. یعنی برای سلامتی فرد مشکلی ایجاد نمی کنند اما می توانند زیبایی ظاهری فرد را تا حد زیادی کاهش دهند. به همین دلیل است که افراد به دنبال روش های درمانی برای این مشکل هستند. این بیماری پوستی شامل بر آمدگی های زرد رنگ و دارای چربی است. این برآمدگی ها در گوشه ی چشم و پلک ها به وجود می آیند.
عوامل زمینه ساز بروز چربی پلک:
– جنسیت:
جنسیت یکی از عوامل تاثیر گذار در بروز این ضایعه میباشد. این عارضه در زنان بسیار شایع تر از مردان است و اغلب در زنان بیشتر رخ می دهد.
– سن:
ایجاد چربی پلک در سنین 50 تا 60 سال شایع تر است، اما به طور کلی شروع این ضایعه از سن 15 تا 75 سال است.
– دیابت:
یکی از عوامل اثرگذار در ایجاد چربی پلک، عدم کنترل دیابت در افراد دیابتی می باشد. چرا که افزایش چربی خون بر اثر عدم کنترل دیابت، باعث به وجود آمدن این ضایعه می شود.
– چربی خون و کلسترول:
افزایش چربی خون و کلسترول بالا در ایجاد چربی پلک بسیار تاثیرگذار است. افزایش چربی خون و کلسترول منجر به جمع شدن رسوب های چربی در بافت پوست شده و در نتیجه چربی پلک تشکیل میشود.
– مصرف سیگار:
یکی دیگر از عوامل زمینه ساز در بروز چربی پلک مصرف سیگار و دخانیات است.
– چاقی:
افزایش وزن و چاقی نیز می تواند در بروز این عارضه موثر باشد.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به گزانتلاسما هستند؟
افراد با کلسترول و تری‌گلیسرید بالا: اگر سطح چربی خون افراد بالا باشد، احتمال بیشتری برای ابتلا به گزانتلاسما وجود دارد.
سابقه خانوادگی: افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به گزانتلاسما یا مشکلات قلبی‌عروقی معمولاً در معرض خطر بیشتری هستند.
افراد مبتلا به دیابت: بیماری دیابت در افراد متابولیسم چربی‌ها را مختل می‌کند و خطر گزانتلاسما را افزایش می‌دهد.
بیماران کبدی: افرادی که مشکلات کبدی دارند، به دلیل تأثیر کبد بر متابولیسم چربی‌ها، احتمال بیشتری برای ابتلا دارند.
چاقی و وزن بالا: داشتن وزن بالا و عدم تحرک کافی می‌تواند به افزایش سطح چربی خون و در نتیجه گزانتلاسما منجر شود.
چرا به چربی پلک (گزانتلاسما) مبتلا می‌شویم؟
گزانتلاسما نوعی تجمع چربی در زیر پوست پلک‌ها است که به شکل توده‌های زرد رنگ بروز می‌کند. علت دقیق ایجاد این توده‌ها هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما معمولاً به سطح بالای چربی در خون، به‌ویژه کلسترول بد (LDL) مربوط میشود. افرادی که کلسترول طبیعی دارند نیز ممکن است دچار ابتلا به گزانتلاسما شوند.
روش‌های پیشگیری از چربی پلک:
– کاهش مصرف نمک و غذاهای سرشار از سدیم
– خواب کافی
– مصرف کرم ضدآفتاب
– استفاده از عینک آفتابی
– کمپرس آب سرد
– استفاده از کرم های دور چشم
روش‌های درمان چربی پلک:
– رژیم غذایی مناسب:
کنترل رژیم غذایی مناسب و رعایت آن می تواند در درمان این عارضه بسیار کمک کننده و مفید باشد. کاهش لیپید سرم ها یا چربی خون موجب کاهش و پیشگیری از به وجود آمدن و یا پیشرفت این ضایعه می شود. کاهش چربی خون با گرفتن رژیم غذایی مناسب انجام پذیر است.
– لیزر:
لیزر به سوزاندن ریشه چربی پلک در پوست کمک می کند. با استفاده از لیزر می توان به افزایش جریان خون و گرما در سطح پوست و در نتیجه افزایش کلاژن سازی کمک کرد. درمان توسط لیزر مزایای بسیاری دارد و این درمان بدون درد، خونریزی، سوختگی و عوارض است.
– کرایوتراپی:
این روش درمانی می تواند در رفع ضایعه ی گرانتلاسما و دانه های چربی در اطراف آن تاثیر بسیار مهمی داشته باشد. در طی این روش درمانی با استفاده از نیتروژن مایع، قسمت مورد نظر را منجمد کرده و در نهایت این کار موجب از بین رفتن و مرگ سلول های داخل این ضایعه می شود.
نشانه‌های شایع گزانتلاسما چیست و چطور آن را تشخیص دهیم؟
توده‌های زرد رنگ و نرم: این ضایعات زرد رنگ و نرم در اطراف پلک‌ها ظاهر می‌شوند و با رشد آهسته‌ای که دارند، به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شوند.
ظاهری نامتقارن: این ضایعات ممکن است در هر دو پلک ظاهر شوند و گاهی هم به صورت نامتقارن بروز کنند.
عدم احساس درد و خارش: گزانتلاسما معمولاً هیچ دردی ندارد و برخلاف برخی عوارض پوستی، با خارش همراه نیست.
جراحی گزانتلاسما چگونه انجام می شود؟
در این جراحی با ایجاد برش در محل گزانتلاسما و خارج کردن و برداشتن ضایعه توسط پزشک انجام می شود و سپس محل برش داده شده بخیه زده می شود. این بخیه های پلک معمولا بعد از یک 7 الی 8 روز پس از جراحی کشیده می شوند. کی از بهترین روش ها برای درمان واز بین بردن چربی پلک جراحی است، که این عمل جراحی با بی حسی موضعی انجام می شود و بیمار پس از جراحی گزانتلاسما می تواند به منزل برگردد و نیازی به بستری نیست. همچنین جای بخیه های این جراحی ماندگار نیست و پس از مدتی کاملا از بین می رود.
انجام جراحی گزانتلاسما چه زمانی توصیه میشود؟
جراحی گزانتلاسما در موارد زیر انجام میشود:
اهداف زیبایی: وقتی پلاک‌های چربی ظاهر چشم‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.
گسترش یا عود پلاک‌ها: در شرایطی که پلاک‌های بزرگ‌تر در طول زمان افزایش می‌یابند.
نگرانی‌های پزشکی: اگر گزانتلاسما نشان‌دهنده اختلالات متابولیک باشد و نیاز به بررسی دقیق‌تری وجود داشته باشد.
مراحل جراحی گزانتلاسما چیست؟
مرحله اول: ارزیابی قبل از جراحی توسط پزشک
- پزشک معاینات دقیقی انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که پلاک‌ها قابل جراحی هستند.
- سابقه پزشکی بیمار، به‌ویژه مشکلات قلبی، دیابت، یا اختلالات خونریزی توسط پزشک بررسی میشود.
- بیمار باید آزمایش‌های چربی خون و سایر تست‌های مرتبط را انجام دهد.
مرحله دوم: تزریق بی‌حسی موضعی
جراحی گزانتلاسما معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام میشود. پزشک داروی بی‌حسی را به ناحیه پلک تزریق می‌کند تا بیمار درحین برداشتن پلاک های چربی هیچگونه دردی احساس نکند.
مرحله سوم: برداشتن پلاک‌های چربی
روش‌های مختلفی برای حذف پلاک‌ها وجود دارد :
- جراحی سنتی با تیغ جراحی
بر اساس اندازه پلاک ها، پزشک یک برش کوچک در پوست ایجاد می‌کند و پلاک‌های چربی را برمی‌دارد. در صورت نیاز، پوست اضافی نیز برداشته میشود. پس از برداشتن پلاک، برش با بخیه‌های ظریف بسته میشود.
- لیزر CO2
این روش یکی از روش‌های پیشرفته و دقیق برای حذف پلاک‌ها میباشد. در این روش از لیزر برای تبخیر و از بین بردن چربی استفاده میشود که خونریزی و آسیب به بافت‌های اطراف را به حداقل می‌رساند.
- کرایوتراپی (سرما درمانی)
در این روش، پلاک‌ها با استفاده از دمای بسیار پایین فریز می‌شوند و پس از مدتی از بین می‌روند.
- الکتروکوتری (سوزاندن با جریان الکتریکی)
این روش با جریان الکتریکی کنترل‌شده برای برداشتن پلاک‌ها و جلوگیری از خونریزی استفاده میشود.
- اتمام جراحی و پانسمان کردن
پس از برداشتن پلاک‌ها، پزشک محل جراحی را با پانسمان محافظت می‌کند. اگر در محل جراحی بخیه زده شده باشد، معمولاً پس از 5 الی 7 روز کشیده میشود یا در صورت استفاده از بخیه‌های جذبی، خودبه‌خود از بین می‌رود.
