همه چیز درباره تزریق گاز در شبکیه چشم
یکی از روشهای درمان جداشدگی شبکیه چشم که در برخی شرایط مورد استفاده قرار میگیرد، تزریق گاز است که به اصطلاح به آن رتینوپکسی پنوماتیک نیز میگویند. این روش با تزریق حباب گاز انجام میشود که این امر باعث فشار بر روی شبکیه چشم شده و آن را به بخش خلفی چشم میچسباند.
معرفی شبکیه چشم
داخلیترین لایه چشم شبکیه نام دارد که شامل سلولهای گیرنده نور و سلولهای عصبی است. این لایه، نور را از عدسی چشم دریافت میکند و پس از تبدیل آن به پیامهای عصبی، آنها را از طریق اعصاب بینایی به مغز انتقال میدهد و در نهایت باعث دیدن اجسام میشود. هرگونه مشکلی که باعث اختلال در شبکیه چشم شود، باعث تاری دید میشود. یکی از مهم ترین اختلالات جداشدگی شبکیه چشم است که اگر به موقع درمان نشود، منجر به نابینایی فرد میشود.
علائم جداشدگی شبکیه چشم چیست؟
مهم ترین علائم جداشدگی شبکیه چشم عبارتند از:
– کاهش ناگهانی دید و تاری دید
– مگس پران مکرر
– دیدن هاله هایی در اطراف دید فرد
– دیدن جرقه های نورانی در میدان بینایی فرد
پارگی شبکیه چشم چیست؟
یکی از مهم ترین اختلالاتی که معمولا در سنین بالا رخ میدهد، پارگی شبکیه یا سوراخ شدن شبکیه چشم است. زجاجیه بخشی از چشم است که فضای داخلی کره چشم را پر میکند که در برخی موارد از پرده شبکیه جدا شده و از آن فاصله میگیرد. در این شرایط زجاجیه معمولا نقطه اتصال خود را با شبکیه قطع کرده و مشکلی را برای شبکیه ایجاد نمیکند. به طورکلی این جداشدگی تنها باعث ایجاد حالت مگسپران چشم میشود که کاملا عادی است. اما در برخی موارد زجاجیه طوری از پرده شبکیه جدا میشود که پارگی شبکیه و ایجاد سوراخ در آن را به دنبال دارد. در این شرایط مایع داخلی چشم وارد ناحیه شبکیه شده و باعث جداشدن آن از دیواره چشم میشود.
عوامل ایجاد پارگی چشم کدام است؟
پارگی شبکیه یا سوراخ شدن شبکیه چشم، وضعیتی است که معمولا در سنین بالا اتفاق می افتد. در این شرایط زجاجیه استحکام خود را از دست میدهد و اتصال خود را از لایه شبکیه جدا میکند. در بعضی شرایط این جداشدگی باعث پارگی شبکیه چشم میشود که مهمترین دلایل آن شامل موارد زیر است:
– اگر فرد قبلا سابقه جراحی آب مروارید داشته باشد.
– فرد مبتلا به آب سیاه یا گلوکوم باشد.
– فرد دچار نزدیکبینی شدید باشد.
– افرادی که قبلا دچار پارگی شبکیه چشم شده باشند.
– بیمارانی که سابقه خانوادگی پارگی شبکیه چشم داشته باشند.
درمان پارگی شبکیه چشم با تزریق گاز چگونه است؟
اتصال شبکیه چشم به روش تزریق گاز، که به آن رتينوپکسي پنوماتيک نیز گفته میشود، یکی از روشهای درمان جدا شدگی شبکیه چشم است. از این روش در شرایطی قابل انجام است که جداشدگی شبکیه در بخش بالایی کره چشم اتفاق افتاده باشد. در این شرایط بوسیله تزریق حباب گاز، فشاری از سمت داخل بر روی شبکیه ایجاد میشود که شبکیه را در جای خود ثابت نگه میدارد. حباب های گاز پس از 10 روز تا دو هفته جذب خواهد شد. پس از جذب گاز، سوراخ شبکیه بوسیله لیزر یا انجماد بسته شده تا از ورود مایع به پشت شبکیه و جداشدگی مجدد جلوگیری شود.
تزریق گاز در شبکیه چشم با چه اهدافی انجام میشود؟
تثبیت موقعیت شبکیه: هدف اصلی این روش تثبیت شبکیه در جای خود و جلوگیری از جابجایی یا پارگی مجدد آن است.
بازیابی و بهبود بینایی: با تثبیت شبکیه، عملکرد آن به مرور بهبود یافته و دید بیمار به تدریج بازسازی میشود.
حفظ سلامت ساختارهای چشم: با تثبیت شبکیه، سلامت سایر ساختارهای چشم نیز حفظ میشود و احتمال بروز مشکلات دیگر چشم کاهش مییابد.
کاهش نیاز به جراحیهای پیچیدهتر: استفاده از این روش میتوان نیاز به جراحیهای پیچیدهتر و گرانقیمتتر را کاهش داد که برای بیماران گزینهای اقتصادیتر است.
مزایای استفاده از گاز در درمان مشکلات شبکیه چیست؟
جذب طبیعی گاز: یکی از مزایای تزریق گاز این است که به طور طبیعی در چشم جذب میشود و نیازی به جراحی مجدد برای تخلیه ندارد.
تثبیت سریع شبکیه: حباب گاز با ایجاد فشار مناسب، به تثبیت شبکیه کمک میکند و احتمال جابجایی مجدد آن را به حداقل میرساند.
انعطافپذیری در موقعیتهای مختلف: این روش به جراح اجازه میدهد در شرایط مختلف شبکیه را تثبیت کند و همچنین میتواند به طور ترکیبی با سایر روشها مانند لیزر درمانی به کار رود.
بهبود وضعیت دید بیمار: با تثبیت شبکیه، دید بیمار به طور قابل ملاحظهای بهبود مییابد و از عوارض ناشی از پارگی یا جابجایی شبکیه جلوگیری میشود.
کاندیداهای مناسب برای تزریق گاز در چشم چه افرادی هستند؟
این روش برای تمامی بیماران مناسب نیست و بیشتر برای افرادی که پارگی شبکیه یا جابجاییهای موضعی دارند، توصیه میشود. افرادی که از بیماریهایی مانند دیابت یا پرفشاری خون رنج میبرند، ممکن است نیاز به بررسیهای بیشتری داشته باشند تا مشخص شود که این روش برای آنها مناسب است یا خیر. همچنین بیماران باید توانایی رعایت موقعیتهای خاص سر پس از انجام عمل را داشته باشند تا از موفقیت عمل اطمینان حاصل شود.
کاربردهای تزریق گاز در جراحیهای پیچیده شبکیه چیست؟
پارگی شبکیه: پارگی شبکیه میتواند به سرعت بینایی را تحت تاثیر قرار دهد. تزریق گاز با تثبیت شبکیه و جلوگیری از گسترش پارگی، از کاهش بینایی جلوگیری میکند.
درمان جابجایی شبکیه: در برخی موارد، شبکیه به طور کامل از دیواره چشم جدا میشود و نیاز به بازگرداندن آن به موقعیت اصلی دارد. تزریق گاز، مانند یک اهرم حمایتی عمل میکند و شبکیه را به دیواره چشم متصل نگه میدارد.
درمان سوراخهای ماکولا: ماکولا که مرکز بینایی محسوب میشود، در برخی بیماران دچار سوراخ و آسیب میشود. تزریق گاز میتواند به ترمیم این سوراخها و بهبود دید مرکزی کمک کند.
مراقبت های بعد از جراحی جدا شدگی شبکیه چیست ؟
– از دارو و قطره های تجویز شده به موقع استفاده کنید و مصرف آن ها را خودسرانه قطع نکنید.
-2 الی 3 هفته بعد از عمل به منظور حفاظت از چشم ها روز ها از عینک آفتابی و شب ها از محافظ پلاستیکی استفاده کنید.
– پس از انجام عمل از خم شدن بیش از حد کمر خودداری نمایید. بهتر است برای نماز خواندن از سجده کردن پرهیز کرده و مهر را به کمک دست به سر خود نزدیک نمایید.
– حتما در زمان مشخص شده برای معاینه مجدد، به پزشک خود مراجعه کنید.
– پس از جراحی لازم است طی چند روز اول سر بیمار طبق دستورالعمل تعیین شده در حالت متفاوتی قرار گیرد. نوع قرار گیری سر به محل و نوع پارگی بستگی دارد.
– اغلب پس از گذشت پنج روز حمام رفتن مانعی ندارد اما بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
– اگر دچار درد دائمی چشم، حساسیت به نور، قرمزی، کاهش دید و خروج ترشح چرکی از چشم خود شدید، حتما به پزشک خود مراجعه نمایید.
– به منظور بهبود سریع تر بهتر است 2 الی 4 روز پس از عمل، چشم های بیمار بسته باشد و تنها در موارد ضروری ، چشم سالم باز شود.