اسکلرال باکلینگ، نوعی عمل جراحی است که برای درمان جدا شدگی شبکیه چشم انجام می شود. اسکلرا بافت سفید رنگ در اطراف چشم است. شبکیه چشم نیز یک لایه نازک در پشت چشم است که نور را جذب کرده و اطلاعات را به مغز منتقل می کند. هنگامی که یک قسمت از شبکیه از چشم جدا شود، جدایی شبکیه اتفاق می افتد. بنابراین بینایی فرد به طور کامل یا جزئی از بین می رود. در این شرایط، بیمار باید سریعا به چشم پزشک مراجعه کرده و برای درمان اقدام کند.

– افرادی که دارای سابقه خانوادگی پارگی شبکیه چشم هستند.

– افرادی چشمانشان دچار آسیب جدی شده باشد.

– افرادی که سابقه انجام برخی از جراحی چشمی را دارند.

– کسانی که سابقه جداشدگی زجاجیه چشم را دارند.

– افرادی که مبتلا به برخی از بیماری های چشمی هستند.

– افرادی که چشم آن ها دچار رتینوپاتی دیابتی شده باشد.

– افرادی که مبتلا به نزدیک بینی شدید هستند.

– تاری دید

– ممکن است لکه هایی به طور مکرر در میدان دید خود ببینید.

– میدان دید جانبی که ممکن است به آرامی کاهش پیدا کند.

– دیدن برخی لکه های شناور در میدان دید به طور ناگهانی

– دیدن لکه های نورانی در هر دو چشم یا تنها یک چشم

جداشدگی شبکیه از نوع «پارگی‌شبکیه‌ای

این نوع جداشدگی زمانی رخ می‌دهد که یک پارگی یا سوراخ در شبکیه ایجاد شده و مایع زجاجیه از طریق آن وارد فضای زیر شبکیه می‌شود. جراحی اسکلرال باکلینگ برای این نوع جداشدگی، یکی از مؤثرترین درمان‌هاست، به‌ویژه اگر:

– پارگی‌ها در بخش محیطی شبکیه باشند

– تعداد پارگی‌ها کم باشد

– زجاجیه هنوز ساختار نسبتاً طبیعی داشته باشد

بیماران جوان و نوجوانان

در سنین پایین، زجاجیه معمولاً هنوز کاملاً مایع نشده و به‌صورت ژله‌ای باقی مانده است. از آنجا که در اسکلرال باکلینگ نیازی به تخلیه زجاجیه نیست، این جراحی بهترین گزینه برای:

– نوجوانان

– کودکان

– جوانان با جداشدگی اولیه شبکیه میباشد.

وجود پارگی یا سوراخ شبکیه در نواحی محیطی

در صورتی که پارگی‌های شبکیه در نواحی محیطی (خارج از ماکولا) قرار داشته باشند و هنوز به مرکز بینایی نرسیده باشند، جراحی اسکلرال باکلینگ بسیار مؤثر است. این نوع پارگی‌ها معمولاً با کرایوتراپی یا لیزر نیز همراه می‌شوند.

شبکیه قابل چسباندن

اگر شبکیه هنوز کشش یا چسبندگی شدید نداشته باشد و مایع زیر آن زیاد تثبیت نشده باشد، احتمال موفقیت اسکلرال باکلینگ بالا است. در مواردی که بیماری شدید پیشرفت نکرده یا دچار تغییرات شدید فیبروز نشده باشد، این جراحی بهترین گزینه است.

بیماران فاقد خون‌ریزی زجاجیه یا التهاب شدید

در بیمارانی که داخل چشم شفاف است و خون‌ریزی یا التهاب مانع دید جراح نمی‌شود، انجام اسکلرال باکلینگ ساده‌تر و دقیق‌تر خواهد بود. همچنین در این بیماران نیازی به برداشتن زجاجیه یا استفاده از گاز/روغن سیلیکون وجود ندارد.

موارد خاص مانند آسیب چشمی (ترومای نافذ)

در کودکان یا افراد جوانی که دچار آسیب چشمی نافذ یا ترومای شده‌اند، اگر پارگی‌های شبکیه شناسایی شده و در نواحی خاصی قرار گرفته باشد، اسکلرال باکلینگ می‌تواند درمان انتخابی باشد.

انتخاب درست کاندید جراحی باعث می‌شود:

– احتمال موفقیت در اولین عمل بالا برود (تا ۹۰٪)

– خطر بازگشت جداشدگی کاهش یابد

– عوارض بعد از جراحی مانند عفونت، افت بینایی یا آب مروارید به حداقل برسد

– نیاز به جراحی مجدد یا ویترکتومی کاهش یابد

– مزیت‌های جراحی اسکلرال باکلینگ

حفظ ساختار داخلی چشم

یکی از مزایای مهم این روش نسبت به ویترکتومی (برداشتن زجاجیه)، عدم دست‌کاری زجاجیه چشم است. در این جراحی، ساختار ویترئوس دست‌نخورده باقی می‌ماند که به‌ویژه برای بیماران جوان، کودکان و افراد فاقد خون‌ریزی زجاجیه مزیت بزرگی محسوب می‌شود.

مؤثر در درمان پارگی‌های محیطی شبکیه

اسکلرال باکلینگ به‌طور خاص در درمان پارگی‌های محیطی شبکیه که با جداشدگی همراه شده‌اند بسیار موفق عمل می‌کند. فشاری که باکل به دیواره چشم وارد می‌کند، پارگی را کاملاً پوشش داده و امکان ترمیم را فراهم می‌کند.

جلوگیری از پیشرفت جداشدگی شبکیه

اگر جداشدگی شبکیه به‌سرعت درمان نشود، ممکن است به مرکز بینایی (ماکولا) برسد و بینایی مرکزی را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. جراحی اسکلرال باکلینگ می‌تواند با تثبیت سریع شبکیه، از گسترش آسیب جلوگیری کرده و بینایی را حفظ کند.

احتمال موفقیت بالا در اولین عمل

مطالعات نشان داده‌اند که نرخ موفقیت اولیه جراحی اسکلرال باکلینگ بین ۸۵ تا ۹۵ درصد است. در صورتی که شبکیه در مراحل ابتدایی جداشده باشد، احتمال ترمیم کامل در همان جراحی بسیار زیاد است.

کاهش نیاز به استفاده از گاز یا روغن سیلیکون

در ویترکتومی‌ها معمولاً از گاز یا روغن برای نگه‌داشتن شبکیه استفاده می‌شود که نیاز به مراقبت‌های خاص، پوزیشن‌دهی و جراحی ثانویه برای خارج‌سازی دارند. اما در اسکلرال باکلینگ معمولاً نیازی به این مواد وجود ندارد یا بسیار محدود است.

مناسب برای کودکان و نوجوانان

جراحی اسکلرال باکلینگ بهترین گزینه برای بیماران جوان است، چرا که:

– ویترئوس آن‌ها هنوز ژله‌ای و سالم است.

– با حفظ زجاجیه، خطر بروز آب‌مروارید یا عوارض شبکیه در سنین پایین کاهش می‌یابد.

– عمل در آن‌ها اثربخشی بالایی دارد و احتمال برگشت کمتر است.

امکان انجام هم‌زمان با درمان‌های دیگر

در برخی موارد، می‌توان اسکلرال باکلینگ را با درمان‌های دیگری مانند کرایوتراپی (انجماد پارگی) یا لیزر فتوکوآگولاسیون ترکیب کرد تا اثربخشی نهایی بیشتر شود و احتمال برگشت کاهش یابد.

جراحی اسکلرال باکلینگ برای درمان پارگی شبکیه (شرایطی که شبکیه به طور کامل از چشم جدا نمی شود اما قسمتی از آن پاره می شود) انجام می شود. جراحی اسکلرال باکلینگ یکی از گزینه هایی است که برای درمان جداشدگی شبکیه انجام می شود. از علائم جدا شدگی شبکیه این است که فرد مواد شناور یا لکه های نور در چشم خود می بیند. دید جانبی فرد نیز ممکن است به مرور کاهش یابد.

بستن پارگی یا سوراخ شبکیه

یکی از مهم‌ترین اهداف جراحی اسکلرال باکلینگ، بستن فیزیکی سوراخ یا پارگی شبکیه است. در جداشدگی‌های شبکیه‌ای، معمولاً ابتدا یک پارگی در لایه شبکیه ایجاد می‌شود که اجازه ورود مایع زجاجیه به زیر شبکیه را می‌دهد. این مایع باعث جداشدگی شبکیه از لایه‌های زیرین خود می‌شود.

با وارد کردن فشار خارجی توسط باکل، لایه شبکیه مجدداً به موقعیت طبیعی خود بازمی‌گردد و سوراخ بسته می‌شود. بسته شدن سوراخ مانع ورود مجدد مایع و تکرار جداشدگی می‌شود.

جلوگیری از پیشرفت جداشدگی شبکیه

در بسیاری از بیماران، جداشدگی شبکیه ابتدا در نواحی محیطی آغاز می‌شود و به‌مرور به سمت مرکز بینایی (ماکولا) پیشروی می‌کند. یکی از اهداف حیاتی این جراحی، مهار گسترش جداشدگی پیش از رسیدن به ماکولا و جلوگیری از کاهش دائمی بینایی است.

با انجام به‌موقع این جراحی، می‌توان بینایی مرکزی را حفظ کرد و از آسیب برگشت‌ناپذیر به شبکیه جلوگیری نمود.

بازگرداندن شبکیه به موقعیت طبیعی

هدف کلیدی دیگر در جراحی اسکلرال باکلینگ، چسباندن مجدد شبکیه جداشده به لایه‌های زیرین یا اپی‌تلیوم رنگدانه‌ای شبکیه است. این اتصال مجدد برای بازیابی عملکرد شبکیه و انتقال درست سیگنال‌های نوری به عصب بینایی ضروری است.

حفظ بینایی و جلوگیری از نابینایی دائمی

جداشدگی شبکیه یک اورژانس پزشکی در چشم‌پزشکی است، زیرا در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به از دست رفتن کامل بینایی در چشم درگیر شود. یکی از مهم‌ترین اهداف جراحی اسکلرال باکلینگ، نجات بینایی بیمار از طریق اصلاح ساختاری شبکیه و جلوگیری از نکروز یا مرگ سلول‌های گیرنده نور است.

جلوگیری از نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر

در بسیاری از موارد، اگر جداشدگی شبکیه در مراحل اولیه با اسکلرال باکلینگ درمان شود، دیگر نیازی به جراحی‌های پیچیده‌تری مانند ویترکتومی نخواهد بود. این امر به خصوص در کودکان و نوجوانان اهمیت دارد، زیرا ساختار چشم آن‌ها هنوز در حال رشد بوده و دخالت‌های گسترده ممکن است عوارض بیشتری ایجاد کند.

کاهش عوارض احتمالی درمان‌های دیگر

در مقایسه با ویترکتومی، جراحی اسکلرال باکلینگ مزایایی چون:

– عدم نیاز به برداشتن زجاجیه

– عدم نیاز به تزریق گاز یا روغن سیلیکون داخل چشم

– کاهش احتمال بروز آب مروارید پس از عمل را داراست.

بنابراین در بسیاری از موارد هدف پزشک از انتخاب این روش، کاهش ریسک عوارض بعد از عمل و ساده نگه‌داشتن فرآیند درمان است.

اهداف تکمیلی در شرایط خاص

در برخی موارد خاص، جراحی اسکلرال باکلینگ با اهداف خاص‌تری نیز انجام می‌شود، از جمله:

در کودکان:

– درمان جداشدگی شبکیه ناشی از ضربه

– اصلاح ساختار چشم بدون تأثیرگذاری بر رشد طبیعی چشم

– کاهش ریسک بی‌ثباتی شبکیه در آینده

در بیماران با سابقه جراحی آب مروارید:

– درمان جداشدگی ثانویه شبکیه ناشی از جراحی‌های قبلی

– اجتناب از انجام ویترکتومی مجدد

در طی عمل، جراح قطعه ای بالشتک شکل از سیلیکون را به بخشی از شبکیه جدا شده در بخش سفید رنگ چشم وصل می کند. کاربرد این بالشتک این است که اسکلرا را به شبکیه پاره شده فشار دهد.

قبل از شروع هرچیزی جراح، شما را بیهوش می کند. در بعضی موارد ممکن است به هوش باشید و از طریق قطره یا تزریق بی حسی، چشم را بی حس کند. سپس یک برش کوچک بر روی اسکلرا (قسمت سفید چشم) ایجاد می کند. بالشتک را از طریق بخیه زدن به اطراف لایه بیرونی چشم متصل می کند. بالشتک اسکلرا را فشار می دهد و به شبکیه پاره شده کمک می کند تا بهبود یابد.

– باتوجه به اینکه پس از عمل در استحمام کردن محدودیت دارید، حتما شب قبل از انجام عمل استحمام کنید.

– از آرایش کردن چشم ها و صورت در روز عمل خودداری کنید.

– حتما در روز عمل مدارک و پرونده های پزشکی خود را به همراه داشته باشید.

– استعمال دخانیات از 2 هفته قبل عمل ممنوع است.

– از مصرف داروهای رقیق کننده و ضدالتهاب از 2 الی 3 هفته قبل عمل خودداری کنید.

– اگر از مژه ی مصنوعی استفاده میکنید در روز عمل حتما آن را حذف کنید.

– در صورتی که عمل شما با بیهوشی انجام میشود، برای انجام عمل بهتر است ناشتا باشید.

– مصرف مرتب دارو ها و قطره های تجویز شده توسط پزشک امری واجب و ضروری است و از قطع خودسرانه داروها خودداری کنید.

– 2 الی 3 هفته پس از عمل به منظور محافظت از چشم ها روزها از عینک و شب ها از شیلد استفاده نمایید.

– به طور کلی پس از گذشت پنج الی هفت روز پس از جراحی حمام رفتن مانعی ندارد، اما بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

– به منظور کاهش درد بهتر است 2 الی 4 روز پس از جراحی چشم های شما بسته باشد و تنها در موارد ضروری، چشم سالم باز شود.

– به این نکته توجه داشته باشید که حتما در زمان تعیین شده برای معاینه مجدد به پزشک مراجعه فرمایید.

– در 24 ساعت اولیه بعد از جراحی از غذاهای سبک استفاده کنید.

– بهتر است تا یک ماه بعد از جراحی از استفاده هر گونه وسایل آرایشی مانند سرمه، ریمل، کاشت مژه، کرم پودر و غیره در اطراف چشم جداخودداری نمایید.