همه چیز درباره انسداد مجرای اشکی
مجرای اشکی مسدود شده یا انسداد مجاری اشکی شرایطی است که در آن مسیر تخلیه اشک در چشم به طور جزئی و یا کامل مسدود شده باشد و این وضعیت منجر به مشکل در تخلیه اشک از غدد اشکی می شود. انسداد مجاری اشکی در نوزادان بسیار شایع است و از هر ۱۰ نوزاد شش نوزاد مبتلا به این وضعیت هستند که معمولاً در این موارد خود به خود برطرف می شود. با این حال، بزرگسالان نیز ممکن است مجرای اشکی مسدود شده داشته باشند.
علائم انسداد مجرای اشکی چیست؟
– اشک ریزش مداوم
– تورم پلک ها
– ایجاد تورم کیسه اشکی
– ترشحات چرکی مکرر
– تاری دید و دوبینی
– احساس درد
– التهاب کیسه اشکی
– ایجاد عفونت ملتحمه
دلایل انسداد مجاری اشکی چیست؟
دلایل متعددی برای بروز انسداد مجاری اشکی وجود دارد که به دو دسته کلی عوامل مادرزادی و اکتسابی تقسیم میشوند.
دلایل مادرزادی:
بسیاری از نوزادان ممکن است با انسداد مجاری اشکی به دنیا بیایند. در اکثر موارد، این مشکل به دلیل ناتمام بودن روند باز شدن مجاری اشکی در زمان تولد رخ میدهد. بهطور طبیعی، مجرای اشکی تا چند ماه بعد از تولد خودبهخود باز میشود. اما در برخی موارد، نیاز به درمان بیشتر است.
دلایل اکتسابی:
عفونتها: یکی از دلایل شایع انسداد مجاری اشکی در بزرگسالان، عفونتهای مکرر چشم است که باعث التهاب و تورم مجرا شده و آن را مسدود میکند.
آسیبها: ضربات مستقیم به صورت یا جراحیهای قبلی در ناحیه بینی و چشم نیز ممکن است منجر به آسیب مجاری اشکی و در نتیجه انسداد آن شود.
التهاب و تورم ناشی از بیماریهای سیستمیک: بیماریهایی مانند سارکوئیدوز یا التهابهای ناشی از آرتریت روماتوئید میتوانند منجر به تنگی یا انسداد مجرای اشکی شوند.
تومورها: گاهی اوقات، تومورهایی در ناحیه بینی یا اطراف چشم رشد کرده و به مجرای اشکی فشار وارد میکنند که منجر به انسداد میشود.
درمانهای غیر جراحی شامل چه مواردی است؟
در مواردی که انسداد خفیف است یا در نوزادان رخ میدهد، ممکن است ابتدا روشهای غیر جراحی توصیه شود. این روشها شامل موارد زیر میباشد:
ماساژ دادن مجرای اشکی: در نوزادانی که دچار انسداد مجاری اشکی هستند، والدین میتوانند طبق دستور پزشک با ماساژ ملایم ناحیهای که مجرا قرار دارد، به باز شدن آن کمک کنند
استفاده از قطرههای آنتیبیوتیک: در صورت وجود عفونت، قطرههای آنتیبیوتیکی ممکن است به کاهش التهاب و پیشگیری از عفونتهای مکرر کمک کنند.
انواع روش های درمان انسداد مجاری اشکی چیست؟
اگر درمانهای غیر جراحی موفقیتآمیز نباشند یا انسداد مجاری اشکی در بزرگسالان شدید باشد، جراحی به عنوان راه حل اصلی مورد استفاده قرار میگیرد. جراحی انسداد مجاری اشکی به نام داکریوسیستورینوستومی (DCR) شناخته میشود.
هدف از انجام جراحی داکریوسیستورینوستومی چیست؟
هدف اصلی از انجام جراحی داکریوسیستورینوستومی، بازگرداندن جریان طبیعی اشک از چشم به داخل بینی است. این جراحی شامل ایجاد یک مسیر جدید برای تخلیه اشک از طریق بینی میباشد تا مجرای مسدود شده دور زده شود. به این ترتیب، مشکلاتی مانند اشکریزی مداوم و عفونتهای مکرر رفع میشوند.
روشهای جراحی درمان انسداد مجاری اشکی:
روشهای مختلفی برای انجام جراحی داکریوسیستورینوستومی وجود دارد که شامل جراحیهای باز و جراحیهای آندوسکوپیک میباشد:
داکریوسیستورینوستومی باز: در این روش، پزشک یک برش کوچک در نزدیکی بینی ایجاد کرده و یک مجرای جدید برای تخلیه اشک ایجاد میکند. این روش معمولاً با نتایج موفقیتآمیز همراه است و بهبود قابلتوجهی در علائم بیمار ایجاد میکند.
داکریوسیستورینوستومی آندوسکوپیک: این روش کمتر تهاجمی است و از طریق بینی و بدون نیاز به ایجاد برش خارجی انجام میشود. جراح با استفاده از یک آندوسکوپ (لولهای نازک با دوربین در انتهای آن) مسیر مسدود شده را باز میکند یا مجرای جدیدی ایجاد میکند.
کاندیدای مناسب عمل لوله گذاری مجرای اشکی چه کسانی هستند؟
– این روش بر روی همه سنین از نوزادان سه ماهه تا افراد نود ساله قابل انجام است.
– کودکانی که به سن 12 ماهگی رسیده باشند و مجرای اشکی آن ها همچنان مسدود باشد.
– افرادی که ناحیهی اطراف بینی آن ها به رنگ آبی یا کبود در آمده و متورم شده باشد.
– کودکانی که به دلیل انسداد مجرای اشکی ناراحت و بيقرار باشند.
– افرادی که علائمی از عفونت مجرای اشکی چشم داشته باشند.
نحوه عمل لوله گذاری مجرای اشکی چگونه است؟
این جراحی به طور معمول با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود. یک لوله نازک یا استنت، که جنس آن معمولا از سیلیکون یا پلی اورتان میباشد، از طریق یک یا هر دو نقطه ایجاد شده در گوشه پلک بیمار رد می شود. سپس این لوله ها از طریق سیستم تخلیه اشک به بینی بیمار متصل میشود. یک حلقه کوچک از لوله در گوشه چشم بیمار قابل مشاهده خواهد بود و لوله ها معمولاً حدود سه ماه قبل از برداشتن در داخل باقی می مانند.
مزایای لوله گذاری مجرای اشکی چیست؟
– عدم ایجاد برش و زخم روی سطح خارجی و درنتیجه حفظ بهتر زیبایی
– جلوگیری از آسیب رسیدن به سایر ساختارها و عدم ایجاد زخم
– حفظ عملکرد عضلات چشم
– قابل انجام بودن این جراحی حتی با وجود عفونت فعال
– بهتر بودن این روش نسبت به روش های جراحی خارجی
– کمتر بودن میزان خونریزی در این روش
– کوتاهتر بودن مدت زمان انجام این روش نسبت به سایر روش ها
مراقبتهای بعد از عمل لوله گذاری مجرای اشکی چگونه است؟
– از قطره های چشمی و اسپری های تجویزشده طبق دستور پزشک خود، برای جلوگیری از هر گونه التهاب و عفونت استفاده کنید.
– تا یک هفته پس از عمل، سر خود را به سمت پایین و جلو خم نکنید.
– از خوردن مواد غذایی یا نوشیدنی های بسیار داغ خودداری کنید.
– تا 24 ساعت پس از عمل برای جلوگیری از خونریزی، از کمپرس های یخ استفاده کنید.
– تا یک ماه پس از عمل به هیچ عنوان اجسام سنگین بلند نکنید و فعالیت های ورزشی سنگین نداشته باشید.
– پس از عمل از حضور در مکان هایی که گرد و غبار بسیار زیادی دارند، خودداری نمایید.
نتیجهگیری
انسداد مجاری اشکی یک مشکل شایع چشمی است که ممکن است در هر سنی رخ دهد و باعث اشکریزی غیرطبیعی و عفونتهای مکرر شود. درمان این مشکل بسته به شدت و علت انسداد متفاوت است. در موارد خفیف، ماساژ و استفاده از داروهای آنتیبیوتیکی ممکن است کافی باشد، اما در موارد شدیدتر، جراحی داکریوسیستورینوستومی میتواند راهحلی مؤثر و دائمی باشد.