یکی از شایع ترین محل های سرطان پوست پلک ها هستند، به گونه ای که بیش از 95 درصد از تومورهای پلک را سرطان سلول های پایه ای و سرطان های سلول های سنگفرشی تشکیل می دهند. در حالی که سرطان پوست پلک معمولاً میزان گسترش و انتشار کمی دارد. با این حال، خطر بالای وارد شدن آسیب به ساختارهای نزدیک چشم با عوارض جدی از جمله نابینایی برای فرد وجود دارد.

تشخیص درست میان انواع مختلف سرطان پلک، اهمیت زیادی در تعیین مسیر درمان دارد، شایع ترین سرطان پلک در افراد شامل موارد زیر است:

کارسینوم سلول بازال: این مورد در افراد معمولاً بدون درد است و به صورت توده مرواریدی، زخم با حاشیه برجسته یا تغییر رنگ در پلک پایین ظاهر می‌شود و سرعت رشد آن آهسته است.

کارسینوم سلول سنگفرشی: اغلب با زخم همراه است که ممکن است دلمه ببندد یا خونریزی کند. ظاهر آن تهاجمی‌تر است و خطر نفوذ به بافت‌های مجاور یا غدد لنفاوی دارد.

سرطان غدد سباسه: به‌دلیل شباهت زیاد به شالازیون (گل‌مژه مزمن) تشخیص درست و به موقع آن اغلب به تعویق می‌افتد و ممکن است با التهاب مزمن و از بین رفتن مژه‌ها همراه باشد.

ملانوما: ضایعات تیره‌رنگ، پیگمانته، یا حتی گاهی بی‌رنگ (آمیلانوئیک) هستند که به‌سرعت رشد می‌کنند و می‌توانند به مغز و سایر اعضای بدن متاستاز دهند..

تشخیص انواع توده های سرطانی

برخی از توده‌های پلک ممکن است به دلیل سرطان‌های پوستی ایجاد شوند. این نوع توده‌ها می‌توانند به سرعت رشد کرده و در صورت عدم درمان مناسب به سایر بافت‌ها گسترش پیدا کنند. بیوپسی پلک به پزشک کمک می‌کند تا نوع سرطان را شناسایی کرده و بهترین روش درمانی را مشخص کند.

تشخیص ضایعات خوش‌خیم

بیشتر توده‌های پلک خوش‌خیم هستند. برای مثال، کیست‌های چربی کوچک، زانتلاسما (توده‌های چربی زردرنگ) نمونه‌هایی از ضایعات خوش‌خیم پلک هستند که معمولاً برای درمان نیازی به روش های تهاجمی ندارند، اما تشخیص دقیق آن‌ها از طریق بیوپسی ضروری است.

ارزیابی و بررسی توده‌های ناشناخته

در برخی موارد، ممکن است پزشک قادر به تشخیص دقیق نوع توده بر اساس ظاهر یا معاینات بالینی نباشد. در این شرایط، بیوپسی کمک می‌کند تا ماهیت توده به طور قطعی مشخص شود و تصمیم‌گیری مناسب‌تری برای درمان انجام گیرد.

بررسی دلایل التهاب و عفونت‌های مزمن پلک

توده‌های پلک ممکن است به دلیل التهاب‌های مزمن یا عفونت‌هایی مانند گل مژه یا شالازیون به وجود بیایند. در صورتی که این توده‌ها به درمان‌های معمولی پاسخ ندهند یا مشکوک به عفونت‌های خاص یا ضایعات التهابی مزمن باشند، بیوپسی می‌تواند به تشخیص دقیق علت و تعیین روش‌های درمانی مناسب کمک کند.

تشخیص نوع توده

مهم‌ترین کاربرد بیوپسی پلک تشخیص دقیق نوع توده است. بافت جمع‌آوری شده از طریق بیوپسی تحت بررسی‌های میکروسکوپی قرار می‌گیرد و بافت‌شناسان می‌توانند نوع دقیق سلول‌ها و ضایعه را شناسایی کنند. این اطلاعات برای برنامه‌ریزی درمانی و پیش‌بینی نتایج بیماری ضروری است.

تصمیم‌گیری درباره جراحی

بر اساس نتایج بیوپسی، پزشک ممکن است تصمیم به جراحی برای برداشتن توده بگیرد. به عنوان مثال، در صورتی که توده بدخیم باشد، جراحی ممکن است برای برداشتن کامل توده و جلوگیری از گسترش آن لازم باشد. همچنین در مورد توده‌های خوش‌خیم بزرگ یا ایجادکننده علائم ظاهری نیز جراحی ممکن است توصیه شود.

پیش‌بینی و پیش‌آگهی از شرایط بیماری

اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق بیوپسی می‌تواند به پزشک کمک کند تا پیش‌آگهی بیمار را تعیین کند. در مورد توده‌های بدخیم، بیوپسی می‌تواند نشان دهد که آیا توده به سرعت رشد می‌کند و آیا احتمال گسترش به سایر نقاط بدن وجود دارد یا خیر.

راهنمایی برای درمان‌های کم‌تهاجمی

در برخی موارد، پس از بیوپسی و تشخیص نوع توده، پزشک ممکن است به جای جراحی، روش‌های کم‌تهاجمی‌تر مانند کرایوتراپی (درمان با سرما) یا لیزر را توصیه کند. بیوپسی اطلاعات کافی را برای تصمیم‌گیری در این زمینه فراهم می‌کند.

ضایعات پلکی مقاوم به درمان یا مزمن

یکی از شایع‌ترین شرایطی که انجام بیوپسی را ضروری می‌سازد، وجود ضایعات پلکی‌ای است که به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند.

• شالازیون یا گل‌مژه‌ای که پس از چندین بار تخلیه یا درمان دارویی همچنان بازمی‌گردد.
• التهاب پلک مزمن که با درمان‌های موضعی یا سیستمیک بهبود نمی‌یابد.
• قرمزی، تورم یا ضخیم‌شدگی طولانی‌مدت پلک.

در این موارد، پزشک به منشأ غیرمعمول یا نئوپلاستیک ضایعه مشکوک می‌شود و برای تشخیص دقیق‌تر از بیوپسی استفاده می‌کند.

شک به ضایعات بدخیم (سرطان پلک)

شایع‌ترین و خطرناک‌ترین علتی که بیوپسی را به اقدامی فوری تبدیل می‌کند، شک به وجود سرطان است. سه سرطان شایع پلک عبارتند از:

کارسینوم سلول پایه‌ای: شایع‌ترین نوع سرطان پلک، معمولاً با زخمی که بهبود نمی‌یابد یا توده‌ای مرواریدی شکل ظاهر می‌شود.

کارسینوم سلول سنگفرشی: توده پوسته‌دار، قرمز و دردناک که به‌سرعت رشد می‌کند.

کارسینوم غده چربی: سرطان نادری که شبیه شالازیون یا التهاب پلک است، اما خطر بالای متاستاز دارد.

علائم هشداردهنده برای بیوپسی در این موارد شامل موارد زیر است:

• زخمی روی پلک که بهبود نمی‌یابد یا خونریزی دارد.
• توده‌ای جدید که به‌سرعت در حال رشد است.
• ریزش مژه در ناحیه ضایعه.
• تغییر رنگ یا بافت پوست پلک.
• تغییر شکل واضح در ساختار پلک.
• ضایعات با ظاهر غیرمعمول یا نامتقارن

اگر ضایعه‌ای در پلک وجود داشته باشد که از نظر اندازه، رنگ، یا قوام، با ضایعات شایع تفاوت داشته باشد، ممکن است پزشک به ضایعات نئوپلاستیک یا التهابی نادر شک کند و بیوپسی را توصیه نماید.

بررسی بیماری‌های التهابی مزمن پلک

در برخی موارد، بیوپسی برای تشخیص دقیق نوع بیماری التهابی یا خودایمنی در افراد استفاده می‌شود، مخصوصاً زمانی که علائم به درمان پاسخ نمی‌دهند یا منشأ مشخصی ندارند.

نمونه‌هایی از این بیماری‌ها عبارتند از:

• بلفاریت مزمن با منشأ نامشخص
• درگیری پلکی در بیماری‌های سیستمیک مثل لوپوس یا سارکوئیدوز
• واسکولیت‌ها یا التهاب رگ‌های خونی در پلک

در این شرایط، بیوپسی به تشخیص دقیق‌تر بیماری کمک می‌کند و می‌تواند برنامه درمانی را به‌صورت چشمگیری بهینه سازد.

بررسی ضایعات مادرزادی یا ناهنجاری‌های نادر

برخی ناهنجاری‌های مادرزادی مانند کیست‌ها یا تومورهای پلکی ممکن است در بدو تولد یا دوران کودکی ظاهر شوند. اگر ماهیت این ضایعات برای پزشک مشکوک یا ناشناخته باشد، ممکن است نیاز به بیوپسی جهت بررسی هیستوپاتولوژیک وجود داشته باشد.

بررسی عود ضایعات پس از جراحی یا درمان

اگر ضایعه‌ای پس از درمان یا جراحی مجدداً ظاهر شود، بیوپسی ممکن است برای بررسی تغییر رفتار بافتی، تبدیل به بدخیمی، یا وجود باقی‌مانده توموری ضروری باشد.

برای مثال:

• بازگشت ضایعه پس از تخلیه شالازیون
• خونریزی یا رشد جدید در محل زخم قدیمی
• بازگشت توده‌های کیستی یا پاپیلوما

بررسی تغییرات ناشی از عفونت‌های خاص

برخی عفونت‌های مزمن یا نادر مانند توبرکولوز، لیشمانیوز، یا عفونت‌های قارچی ممکن است با تظاهرات پلکی ظاهر شوند. در این موارد، بیوپسی به شناسایی عامل بیماری‌زا و تأیید تشخیص کمک می‌کند.

علائم و نشانه های تومور پلک بر اساس شرایط هر شخص متفاوت است، اما به طور کلی این علائم شامل موارد زیر است:

انواع تغییرات در پوست چشم: تومورهایی که در مرحله ی پیشرفته هستند ممکن است علائمی از جمله زخم یا پوسته پوسته شدن یا کبره بستن پوست پلک را ایجاد کنند.

ایجاد برخی ضایعات: بعضی از تومورها ممکن است به صورت توده، برآمدگی یا زائده هایی بر رو و یا در زیر پوست پلک ها بوجود بیایند.

ریزش مژه ها: تومورهایی که در نزدیکی مژه ها تشکیل شده باشند، ممکن است منجر به ریزش مژه های فرد شوند.

برای تومورهای کوچک، ابتدا بیوپسی گرفته می‌شود. این روش یک روش سرپایی است که در مدت زمان کوتاهی انجام میشود. مواد به آزمایشگاه فرستاده شده و پزشک متخصص برای تایید تشخیص آن را زیر میکروسکوپ بررسی میکند. در ارتباط با تومورهای بزرگ، تومور با حاشیه های اطراف آن برداشته می‌شود که این روش معمولا نیاز به بیهوشی عمومی دارد.

بیوپسی توده پلک یک روش کم‌تهاجمی است که معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک ابتدا ناحیه مورد نظر را ضدعفونی کرده و سپس با استفاده از ابزارهای خاص، نمونه کوچکی از توده را برای بررسی بیشتر برداشته و به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌کند. در برخی موارد، نیاز به بیوپسی کامل توده وجود دارد که به معنی برداشتن تمام ضایعه است.

به طور کلی تومورهای خوش خیم نیازی به درمان خاصی ندارند، اما لازم است برای درمان آن ها تحت نظر پزشک باشید. در صورتی که برخی از تومورها که از نظر زیبایی ظاهری برای فرد مشکل ساز می شوند و یا در بینایی فرد اختلال ایجاد می کنند و باعث تحریک چشم می شوند را می توان با جراحی برداشت.

در ارتباط با برخی از تومورهای مشکوک لازم است که بیوپسی از بافت توده مورد نظر انجام شود. در صورت تشخیص سرطان، گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:

سرما درمانی (کرایوتراپی): در این روش پزشک متخصص از دستگاه مخصوصی که شامل یک میله ی فلزی بسیار سرد است، سلول های سرطانی را از بین می برد.

درمان با لیزر: پزشک مربوطه در این مرحله با به کار گیری یک نوع پرتو متمرکز نوری، سلول های سرطانی را از بین می برد.

رادیوتراپی: در رادیوتراپی پرتوهای اشعه ی ایکس با قدرت زیاد به محل تومور منتقل می شوند تا سلول های سرطانی را از بین ببرند.

اکسیزیون: جراحی اکسیزیون به معنای برداشتن تومور با جراحی است.

شیمی درمانی موضعی: در این شرایط کرم یا لوسیون شیمی درمانی مستقیماً روی تومور استفاده می شود.